6. hər bir şey özündən əvvəl ona təsir edən şeyin nəticəsi olaraq yaranmışdır. təbiətdə hər şey səbəb-nəticə əlaqəsi sayəsində baş verir. bu səbəbdəndə bizim özgür iradəmiz yoxdur. biz seçim edərkən onu istəyərək yox, o hadisənin baş vermə səbəbi olan şeyin təbiəti əsasında seçim edirik. çaydan aşağı düşən daşında şüuru olsa idi özünü azad hiss edərdi, amma o sadəcən çay hərəkət etdiyi üçün aşağı düşür.. insanın qərar verməsi, onun azadlığı deyil, onun yaddaşının təsiri ilə bağlıdır, hansı ki, insan bu yaddaşına təsir göstərə bilmir. spinozaya görə azadlıq, məcburiyyəyin, şərtlənmənin, azad iradənin olmamasının tanınmasıdır. insan tanrının bir modusu olaraq, onun qoyduğu qaydalara tabedir, bunu dərk edərək qəbul etməklə azad ola bilır ancaq.
insanın azadlığını qəbul etməməsi, ümumiyyətlə hər şeyi tanrının qanunları əsasında izah etməsi, spinozanın təbiətə kosmoloji baxışının nəticəsidir və bundan başqa spinoza tanrı deyərkən həm də təbiəti nəzərdə tutur onları eyni şey hesab edir.